As the KRCT wraps up 16 days of programming in honor of #OrangeTheWorld, an international campaign by the United Nations to prevent gender-based violence, we both add our stories to this global dialogue and stand ready to hear the voices of survivors from around the world. By elevating their stories, #OrangeTheWorld reminds us here in Kosovo that we are not alone in our fight to eliminate wartime sexual violence. Indeed, it is by building bridges of solidarity across continents and countries that we can create real change. We must raise our voices together in order to persuade governments around the world to both treat this crime with the severity it merits and provide survivors with the healing they deserve.
While every survivor’s experience is different, there are crucial commonalities across episodes of war mass rape, regardless of time or place. During the Kosovo War, rape was used as a tool of humiliation, violence, and control. These same motives drove the mass rape of Bengali and Bihari women during the 1971 Bangladeshi genocide, Tutsi women during the 1994 Rwandan genocide, and Yazidi women during the 2014-2017 ISIS insurgency.
By studying other historical and all-too-current examples of wartime sexual violence, it is overwhelmingly clear that the crimes committed during the Kosovo War were not an unpredictable anomaly. Mass rape is not a side effect of war, but an act of war in its own right. It is a battlefield tactic used to terrorize communities, and the international community should be prepared to address and prevent mass rape whenever war breaks out.
In the face of so much suffering around the world — suffering which has all too often gone unaddressed by the international community — sexual violence can seem like an insurmountable atrocity. Yet as we mark #OrangeTheWorld, we instead choose to focus on how the courageous activism of survivors from across the globe has created tangible change and supported our own movement here in Kosovo.
This year, for the first-time justice prevailed, where Zoran Vukotić was convicted by a local court for crimes of sexual violence committed during the war in Kosovo. Further, Bangladeshi survivors of wartime rape continue to give testimonies about what they endured decades ago, making international headlines to this day. In Rwanda, genocide participant Jean-Paul Akayesu received the first-ever conviction for genocidal rape in an international court of law, setting a crucial legal precedent. And Nadia Murad, a Yazidi woman once held in sexual slavery by ISIS, has won a Nobel Peace Prize for her tireless activism against sexual violence as a weapon of war.
It is in this spirit of global solidarity that we continue to conduct advocacy and research that will have ripple effects around the world, touching the lives of other survivors. We are immensely proud of the advocacy work done across Kosovo which finally granted legal recognition to survivors of wartime sexual violence in 2014. Since then, government recognition has expanded to include financial assistance for survivors. These policy shifts required a combined effort from local survivors, NGOs, and public institutions. We hope that this cooperative model can be used by other NGOs around the world, as we all continuously work towards providing survivors with support and justice.
Similarly, our research with the children of Kosovar women affected by wartime sexual violence is the first of its kind in the world. We found that the trauma of sexual violence carries epigenetic consequences, significantly altering cortisol levels. We are now conducting research on best practices to reverse this effect in order to break the intergenerational cycle of trauma.
Our message to survivors, male and female, from Kosovo or abroad, is thus the same: You are not alone. You did nothing to deserve what happened to you. You are a survivor of a crime which has gone unaddressed for far too long. And now, your voice is joining a global chorus which will continue speaking out until justice is done.
ALBANIAN:
16 DITËT E AKTIVIZMIT: Përpjekjet për eliminimin e dhunës seksuale gjatë luftës në mbarë botën
Përderisa QKRMT shënon 16 ditët e programit për nder të #OrangeTheWorld, një fushatë ndërkombëtare e Kombeve të Bashkuara për të parandaluar dhunën me bazë gjinore, edhe ne po i shtojmë historitë tona këtij dialogu global dhe jemi gati të dëgjojmë zërat e të mbijetuarve nga e gjithë bota. Duke ngritur lart historitë e tyre, #OrangeTheWorld na kujton ne në Kosovë se nuk jemi vetëm në luftën tonë për të eliminuar dhunën seksuale gjatë luftës. Me të vërtetë, duke ndërtuar ura solidariteti mes kontinentesh dhe shtetesh, ne mund të krijojmë ndryshim të vërtetë. Ne duhet të ngremë zërat tonë së bashku për të bindur qeveritë anembanë botës që t’a trajtojnë këtë krim me ashpërsinë që meriton, dhe t’u ofrojnë të mbijetuarve shërimin që meritojnë.
Ndonëse përvoja e çdo të mbijetuari është e ndryshme, ka të përbashkëta thelbësore në episodet e përdhunimeve masive të luftës, pavarësisht nga koha apo vendi. Gjatë luftës së Kosovës, përdhunimi u përdor si mjet poshtërimi, dhune dhe kontrolli. Të njëjtat motive nxitën përdhunimin masiv të grave Bengali dhe Bihari gjatë gjenocidit të Bangladeshit të vitit 1971, grave Tutsi gjatë gjenocidit të Ruandës më 1994 dhe grave Yazidi gjatë kryengritjes së ISIS-it më 2014 deri 2017.
Duke studiuar shembuj të tjerë historikë dhe shumë aktualë të dhunës seksuale gjatë luftës, është jashtëzakonisht e qartë se krimet e kryera gjatë luftës së Kosovës nuk ishin një anomali e paparashikueshme. Përdhunimi masiv nuk është një efekt anësor i luftës, por një akt lufte më vete. Është një taktikë në fushëbetejë që përdoret për të terrorizuar komunitetet dhe komuniteti ndërkombëtar duhet të jetë i përgatitur për të trajtuar dhe parandaluar përdhunimin masiv sa herë që shpërthen lufta.
Përballë kaq shumë vuajtjeve në mbarë botën – vuajtje të cilat shpeshherë kanë kaluar të patrajtuara nga komuniteti ndërkombëtar – dhuna seksuale mund të duket si një mizori e pakapërcyeshme. Megjithatë, ndërsa shënojmë #OrangeTheWorld, ne në vend të kësaj zgjedhim të përqendrohemi në mënyrën sesi aktivizmi i guximshëm i të mbijetuarve nga e gjithë bota ka krijuar ndryshime të prekshme dhe ka mbështetur lëvizjen tonë këtu në Kosovë.
Këtë vit, për herë të parë triumfoi drejtësia, ku Zoran Vukotić u dënua nga gjykata vendore për krimet e dhunës seksuale të kryera gjatë luftës në Kosovë. Gjithashtu, të mbijetuarit e përdhunimit gjatë kohës së luftës nga Bangladeshi vazhdojnë të japin dëshmi për atë që kanë përjetuar dekada më parë, duke u shënuar në tituj ndërkombëtarë edhe sot e kësaj dite. Në Ruandë, pjesëmarrësi i gjenocidit Jean-Paul Akayesu mori dënimin e parë ndonjëherë për përdhunim gjenocidal në një gjykatë ndërkombëtare, duke vendosur një precedent ligjor vendimtar. Dhe Nadia Murad, një grua Yazidi e mbajtur dikur në skllavëri seksuale nga ISIS, ka fituar një çmim Nobel për Paqen për aktivizmin e saj të palodhur kundër dhunës seksuale si një armë lufte.
Pikërisht në këtë frymë të solidaritetit global, ne vazhdojmë të avokojmë dhe kërkojmë që të ketë një përhapje të vetëdijes në mbarë botën, duke prekur jetën e të mbijetuarve të tjerë. Ne jemi jashtëzakonisht krenarë për punën e avokimit të bërë në mbarë Kosovën, e cila më në fund u dha njohje ligjore të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në vitin 2014. Që atëherë, njohja e qeverisë është zgjeruar duke përfshirë ndihmën financiare për të mbijetuarit. Këto ndryshime politikash kërkuan një përpjekje të kombinuar nga të mbijetuarit vendas, OJQ-të dhe institucionet publike. Shpresojmë që ky model bashkëpunues të mund të përdoret nga OJQ të tjera në mbarë botën, pasi ne të gjithë punojmë vazhdimisht për t’u ofruar të mbijetuarve mbështetje dhe drejtësi.
Në mënyrë të ngjashme, hulumtimi ynë me fëmijët e grave kosovare të prekura nga dhuna seksuale gjatë luftës është i pari i këtij lloji në botë. Ne zbuluam se trauma e dhunës seksuale mbart pasoja epigjenetike, duke ndryshuar ndjeshëm nivelet e kortizolit. Tani po hulumtojmë mbi praktikat më të mira për të kthyer prapa këtë efekt në mënyrë që të thyejmë ciklin e traumës ndër breza.
Mesazhi ynë për të mbijetuarit, gra dhe burra, nga Kosova apo jashtë saj, është pra i njëjti: Ju nuk jeni vetëm. Nuk keni bërë asgjë për të merituar atë që ju ndodhi. Ju jeni një i mbijetuar i një krimi i cili ka mbetur i pazgjidhur për një kohë të gjatë. Dhe tani, zëri juaj po i bashkohet një kori global i cili do të vazhdojë të flasë deri në vendosjen e drejtësisë.